Θέση που βρίσκεται το ελαιόδεντρο (περιοχή, χωριό/πόλη, δήμος)
Το ελαιόδεντρο βρίσκεται σε μια περιοχή λίγο πιο έξω από το Κοπανάκι, στο συνοικισμό Λάπι, (σημερινό όνομα Ριζοχώρι) που ανήκει στο Δήμο Τριφυλίας. Η περιοχή αυτή ονομάζεται Άγιος Θεόδωρος και πήρε το όνομά της από το ομώνυμο εκκλησάκι, Άγιος Θεόδωρος το οποίο είναι Βυζαντινό και κτισμένο περίπου τον 10ο με 11ο αιώνα.
Σήμερα το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, έχει γίνει μια προσθήκη χώρου για να μεγαλώσει ο χώρος του. Δεν υπάρχουν αγιογραφίες στο εσωτερικό του, παρά μόνο εικόνες.
- Μύθοι, θρύλοι, ιστορίες που σχετίζονται με το δέντρο και προέρχονται από τη λαϊκή παράδοση
Είναι μια επίπεδη και ομαλή περιοχή που λόγω της μορφολογίας της γίνονταν αθλητικοί αγώνες, όπως μας ανέφεραν κατά την έρευνά μας. Μάλιστα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, λέγεται ότι την επισκέπτονταν συχνά ο Κολοκοτρώνης με τα παλικάρια του, και ότι αυτά, έπαιρναν μέρος σε διάφορα αγωνίσματα, κυρίως το πήδημα και το σημάδι. Η παράδοση αναφέρει ότι σε κάποιο αγώνα που έγινε, πιθανώς στο πήδημα, δημιουργήθηκε μεταξύ των αγωνιζόμενων επεισόδιο για το ποιος πήρε την πρωτιά, διαφώνησαν έντονα και πάνω στη διαφωνία ο Ντεχεράνης ή Νταλαχάνης (ψευδώνυμο), «σκότωσε δυο Τάσηδες Ζιανόπουλα, τα δυο πρώτα ξαδέλφια». Το γεγονός αυτό αναφέρεται και στο Δημοτικό τραγούδι «Στου Λάπι στον Άι Θεόδωρο».
Στου Λάπι στον Αϊ Θόδωρο, πολλοί ‘ναι μαζεμένοι
Κάνε βουβάλια σφάζουνε, κάνε χωριά μαλώναν;
Ούτε βουβάλια σφάζανε, ούτε χωριά μαλώναν
Κολοκοτρώνης έφτασε και χαιρετάει τους Ντρέδες.
Πηδήσανε χορέψανε και λιανοτραγουδήσαν.
Ο Ντεχεράνης πέρασε στο πήδημα τους κλέφτες
Και στο σημάδι ο Κωνσταντής, μα στο χορό ο Δήμος
Άϊ Μπιρμπίλιω, Mπιρμπιλωμάτα μου.
- Μύθοι, θρύλοι, ιστορίες που σχετίζονται με το δέντρο και προέρχονται από τη βιβλιογραφία
Το Λάπι (σήμερα Ριζοχώρι) είναι από τα δοξασμένα Σουλιμοχώρια, το οποίο έμεινε αδούλωτο κι ελεύθερο σε όλο το διάστημα της Τουρκοκρατίας. Στις 22 Απριλίου 1827 ο Ιμπραήμ πασάς προσπάθησε να εκμηδενίσει τη δύναμη των Ντρέδων και να υποτάξει τα ανυπότακτα Σουλιμοχώρια, που αποτελούσαν μόνιμη απειλή γι’ αυτόν. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν στα γύρω βουνά όλες οι Ντρέδικες δυνάμεις, αρκετοί Ολύμπιοι και Τριφύλιοι και έδωσαν μάχη χωρίς βοήθεια από πουθενά. Στη μάχη αυτή η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των σπουδαιότερων μαχών όλου του αγώνα, οι Αρκαδιανοί (Ντρέδες, Τριφύλιοι και Ολύμπιοι) νίκησαν τον Γαλήπ μπέη, ο οποίος εγκατέλειψε την περιοχή, σκοτώνοντας, καταστρέφοντας και καίγοντας οτιδήποτε συναντούσε στην οπισθοχώρησή του. Πριν από την παραπάνω μάχη καταστράφηκε από τον Ιμπραήμ πασά και το αναφερόμενο εκκλησάκι του Αΐ Θεόδωρα.
Στην κορυφή της Κουρώρας (ύψωμα της περιοχής) θυσιάστηκαν 7 παλικάρια από το Λάπι (Ροζοχώρι), δίνοντας έτσι το χρόνο με την 7ωρη άμυνά τους, στα γυναικόπαιδα και τον άμαχο πληθυσμό της περιοχής να απομακρυνθούν, να βρουν καταφύγιο στα γύρω βουνά και σπηλιές, ξεφεύγοντας έτσι από το τούρκικο μαχαίρι.
- Άλλες πληροφορίες που σχετίζονται με το ελαιόδεντρο και την ηλικία του:
Τα εκκλησάκι μετά την τουρκοκρατία επισκευάστηκε από τον Κωνσταντίνο Αρβανίτη.
Στην περιοχή αυτή λοιπόν και πλησίον της μικρής εκκλησίας, βρίσκεται το ελαιόδεντρο. Εκτιμήσεις ειδικού, ο οποίος κλήθηκε από τον Χαράλαμπο Πατσούρη και άλλους κατοίκους της περιοχής, αναφέρουν ότι το ελαιόδεντρο αυτό πρέπει να έχει ηλικία μεγαλύτερη των 1000 ετών. Έχει διάμετρο στη βάση του 10 μ. και ύψος που υπερβαίνει τα 20 μ. Η διακλάδωση των κλαδιών του αρχίζει από τα 3 μ.
Σε όλο το διάβα της ζωής του το Ελαιόδεντρο αυτό συναντήθηκε με πολλούς που πέρασαν από την περιοχή. Έδωσε ίσκιο σε οπλαρχηγούς και τα παλικάρια τους, τα ξύλα και τον καρπό του για να ζεσταθούν και να τραφούν οικογένειες, ακόμα και εχθρικές.
Έκανε και αυτό την αντίστασή του ενάντια στο χρόνο, αλλά και στην ‘επιθυμία’ των Τούρκων κυρίως να το κόψουν και να το κάψουν.
Σήμερα στέκει αγέρωχο ατενίζοντας την περιοχή, τα παιδιά και τα εγγόνια του (νεότερες ελιές φυτεμένες από τους ιδιοκτήτες), λέγοντάς τους ιστορίες, κρατώντας μέσα στα «σωθικά» του, καλά κρυμμένες, φωτογραφίες του παρελθόντος, καταγραμμένες συνομιλίες και μυστικά σχέδια, βογγητά τραυματισμένων, μοιρολόγια σκοτωμένων, χαρές και τραγούδια νίκης, κρύβοντας καλά κάποιες από τις πληγές του. Κρατάει ζωντανή την παράδοση και την ιστορία της περιοχής.
Ταυτόχρονα φωνάζει για να κρατηθεί ζωντανό και όρθιο. «Φωνάζει» σε όλους εμάς, που μάθαμε λίγο από την ιστορία του, να προσπαθήσουμε με νύχια και με δόντια, να το κρατήσουμε όρθιο. Φωνάζει για να μην καταλήξει από κάποιο σύγχρονο μηχάνημα, καυσόξυλα σε κάποια έπαυλη.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ που έκανε την καταγραφή
Στοιχεία Σχολείου:
Ονομασία:
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΠΑΝΑΚΙΟΥ |
Τηλ: 27650 22254 |
| Φαξ: 27650 22312 | |
| Ταχυδρομική διεύθυνση: | Email: mail@dim–kopan.mes.sch.gr |
Στοιχεία περιβαλλοντικής ομάδας : Τάξεις Ε’ και Στ’
| Α/Α | Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού | Ειδικότητα |
| 1 | ΓΕΩ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ | ΠΕ70 |
| 2 | ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΠΕΡΕΒΕΣΚΟΣ | ΠΕ70 |
| 3 | ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ | ΠΕ70 |
Ημερομηνία Καταγραφής: 13 Μαΐου 2016