«Καλαμάτα: Από το κάστρο ως την παραλία, περιβάλλον και ιστορία»

Πεδίο έρευνας:

Επιλεγμένα σημεία της πόλης

Το πρόγραμμα υλοποιείται και ως διήμερο.

Μια διαφορετική ματιά ανακάλυψης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (ιστορικού, πολιτιστικού, θρησκευτικού, οικονομικού, …) και κατανόησης της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης, με σημείο αναφοράς μια σύγχρονη αστική επαρχιακή πόλη που ενώ η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων, συνεχίζει την αναπτυξιακή της πορεία.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εργασία στο πεδίο που πραγματοποιείται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, το οποίο παραμένει ζωντανό στα σύγχρονα χρόνια, μαζί με ένα οδοιπορικό στη βυζαντινή και νεότερη ιστορία με τη βοήθεια σχετικού υλικού και δραστηριοτήτων. Υπάρχουν πολλά και ενδιαφέροντα σημεία που συνδέουν περιβάλλον- οικονομία- κοινωνία και εντοπίζονται με περιήγηση που γίνεται με τα πόδια ή ποδήλατα και αντίστοιχα φύλλα εργασίας.

* Η μετακίνηση υπάρχει δυνατότητα να γίνεται και με ποδήλατα

 «Αρχαία Μεσσήνη, ένα παράδειγμα αειφορικής διαχείρισης από το παρελθόν»

Πεδίο έρευνας:

Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Μεσσήνης

Το πρόγραμμα υλοποιείται και ως διήμερο.

Περιλαμβάνει περιήγηση στα τείχη και τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μεσσήνης με τη βοήθεια σχετικού υλικού και δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων  γίνεται προσπάθεια ανακάλυψης στοιχείων αειφορικής διαχείρισης της πόλης. Η συσχέτιση των ευρημάτων με τις παρούσες και επικρατέστερες μορφές αναπτυξιακής τακτικής, είναι απαραίτητη για την κατανόηση λανθασμένων επιλογών που έχουν γίνει στις μέρες μας. Η περιήγηση γίνεται με τα πόδια μέσα σε ένα ελκυστικό τοπίο της μεσσηνιακής γης σε έναν αρχαιολογικό χώρο που ενώ ανασκάπτεται και ταυτόχρονα αναστηλώνεται, παραμένει επισκέψιμος αφήνοντας να φανεί όλο το μεγαλείο στα μάτια του επισκέπτη.

 «Ταϋγετος με τα μάτια, την ψυχή, το σώμα και τη λογική»

Πεδίο έρευνας:

Περιοχή της Αγίας Μαρίνας στον Ταΰγετο, υψόμετρο 1200μ.

Στόχος του προγράμματος είναι να μελετήσουν οι συμμετέχοντες τη χλωρίδα και την πανίδα του Ταΰγετου. Να γνωρίσουν την ιστορία και τους μύθους που σχετίζονται με τον Ταΰγετο και να προβληματιστούν στις σωστές πρακτικές αειφόρου διαχείρισης ενός τόπου με σπάνια ομορφιά και αξία. Ταυτόχρονα το πρόγραμμα στοχεύει στο να ευαισθητοποιήσει τους συμμετέχοντες πάνω στο θέμα της αειφόρου ανάπτυξης και σωστής διαχείρισης του δασικού πλούτου, ώστε να αναπτυχθούν υπεύθυνες στάσεις που θα συμβάλλουν στην προστασία του. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να διερευνήσουν τη λειτουργία του δάσους ως πλήρους οικοσυστήματος καθώς και τη σημασία του για τον άνθρωπο, να  αναπτύξουν ερευνητική διάθεση και δεξιότητες για αναγνώριση και καταγραφή στοιχείων. Να αγαπήσουν το δάσος, ώστε να θελήσουν να το προστατέψουν με συγκεκριμένες δράσεις.

Το πρόγραμμα υλοποιείται και ως διήμερο.

 «Ελιά - Λάδι - Ιστορία - Αειφορία»

Πεδίο έρευνας:

(υλοποιείται στο Κ.Π.Ε., σε ελαιώνες, σε διαδρομές που χαράσσονται στο πλαίσιο της δράσης του Ε.Θ. Δικτύου Π.Ε.  «ΕΛΙΑ» με θέμα: «Καταγραφή υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων»,  σε εργαστήρια του ΤΕΙ Καλαμάτας, σε παραδοσιακό και σε σύγχρονο ελαιοτριβείο)

Το πρόγραμμα υλοποιείται και ως διήμερο.

 Στόχος του προγράμματος είναι να έρθουν οι συμμετέχοντες σε επαφή με το αξιόλογο τοπίο των μεσογειακών ελαιώνων  και να γνωρίσουν τον πολιτισμό της ελιάς. Μελετώνται τα προβλήματα που σχετίζονται με την παραγωγή του λαδιού στη μεσσηνιακή γη: καλλιέργειας, βιοκαλλιέργειας, αποβλήτων ελαιοτριβείων,... Ταυτόχρονα προβάλλεται η μεγάλη διατροφική αξία του λαδιού και ο ρόλος του στην παράδοση και την πολιτισμική μας κληρονομιά. Το πρόγραμμα  υποστηρίζει το αντίστοιχο Εθνικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ελιά».

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσκεψη στο παραδοσιακό ελαιοτριβείο του Γιώργου Σκαρπαλέζου, που ακολουθεί μια διαδικασία αιώνων δίχως να έχει αλλάξει το παραμικρό στην παραγωγή λαδιού από το 1765 και στο τυποποιητήριο λαδιού. Ακολουθεί περιήγηση και δραστηριότητες στους μανιάτικους ελαιώνες. Το πρόγραμμα έχει εμπλουτιστεί με τη δράση «ΣΧΟΛΑΤΣΙΟ» όπου οι μαθητές κάνουν προτάσεις και δημιουργούν ένα υγιεινό κολατσιό με προϊόντα ελιάς.  Επιπλέον, το πρόγραμμα περιλαμβάνει δραστηριότητες σε περιβαλλοντικά μονοπάτια και διαδρομές που χαράσσονται στο πλαίσιο της δράσης του Ε.Θ. Δικτύου Π.Ε.  «ΕΛΙΑ» με θέμα: «Καταγραφή υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων» και εργαστήρια γευσιγνωσίας, γενετικής και δενδροκομίας στο ΤΕΙ Καλαμάτας.

 «Ρήματα και Απορρίμματα

Μειώνω, Επαναχρησιμοποιώ, Ανακυκλώνω»

Πεδίο έρευνας:

Επιλεγμένα σημεία της πόλης και Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών

Γίνεται ενημέρωση για τη διαχείριση απορριμμάτων και εκπαίδευση για τη διαλογή στην πηγή. Στόχος είναι οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τα προβλήματα που δημιουργούνται από την μεγάλη  ποσότητα  και την ανεξέλεγκτη διάθεση των σκουπιδιών και  να αναζητήσουν τις αιτίες που γεννούν αυτά τα προβλήματα. Να κατανοήσουν τις έννοιες της μείωσης, της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης, της κομποστοποίησης και της αντίστασης στα υπερκαταναλωτικά πρότυπα. 

Το πρόγραμμα υποστηρίζει και τους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν με τις περιβαλλοντικές ομάδες των σχολείων τους ως μέλη και τους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν ως συνεργάτες στο Τοπικό Δίκτυο «ΡΗΜΑΤΑ & ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ : Μειώνω, Επαναχρησιμοποιώ, Ανακυκλώνω» που συντονίζει το Κ.Π.Ε. και υποστηρίζεται από το Δήμο Καλαμάτας.

 «Ενέργεια και ενέργειες ανθρώπων»

Πεδίο έρευνας:

Οι βιοκλιματικές κατοικίες της Καλαμάτας

Στο πρόγραμμα  αυτό γίνεται μελέτη τρόπων εξοικονόμησης ενέργειας και των δυνατοτήτων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέσα από εργαστηριακές δραστηριότητες. Για την εργασία πεδίου αξιοποιείται ο βιοκλιματικός οικισμός της Καλαμάτας. Γίνονται δραστηριότητες οι οποίες χωρίζονται σε φάσεις. Η κάθε φάση χρησιμοποιεί κατάλληλα διδακτικά εργαλεία με στόχο να γίνει κατανοητό από τους συμμετέχοντες ότι ο σύγχρονος πολιτισμός καταναλώνει τεράστιες ποσότητες ενέργειας, που σε συνδυασμό με την χρήση ως επί το πλείστον μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οδηγεί σε  παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, των οποίων λύση  αποτελεί η ορθολογική χρήση,  η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

 «Επιστήμονες του … γλυκού νερού»

Πεδίο έρευνας:

Πηγές Πηδήματος, φράγμα του Άρι, Άγιος Φλώρος, «του Λαγού το Χάνι» στον Ταΰγετο, Πολυλίμνιο

Το πρόγραμμα  αυτό στοχεύει να γίνει κατανοητός ο ρόλος του νερού στην καθημερινή ζωή και οι παράγοντες που υποβαθμίζουν την ποιότητά του και μειώνουν τη διαθέσιμη ποσότητά του. Στόχος είναι οι συμμετέχοντες να ανιχνεύσουν την ύπαρξη του νερού μέσα μας και γύρω μας, να το αναγνωρίσουν και στις τρεις μορφές του και να ταξιδέψουν μαζί του. Να γνωρίσουν το τι συμβαίνει σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Να εφαρμόσουν μεθόδους εξοικονόμησης στην καθημερινή πρακτική τους.

Σε μία από τις δραστηριότητες του προγράμματος αυτού προσεγγίζεται η σχέση μεταξύ βιοποικιλότητας και ρύπανσης στο υδάτινο οικοσύστημα  των πηγών και των ποταμών. Επιδίωξη είναι η ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων, σε θέματα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και ειδικότερα του υδάτινου, αξιοποιώντας  την επιστημονική μεθοδολογία των βιοδεικτών και  διδακτικά εργαλεία των φυσικών επιστημών. Επίσης, αν επιλεχθεί ως πεδίο οι πηγές Πηδήματος, πραγματοποιείται και επίσκεψη στο τοπικό αντλιοστάσιο και σε νεροτριβή.

Το πρόγραμμα που παρακολουθούν οι συμμετέχοντες στο Κ.Π.Ε. Καλαμάτας εξελίσσεται σε φάσεις  με γενικούς στόχους: την επικοινωνία των συμμετεχόντων, την ομαδική εργασία, την προσέγγιση της μεθόδου των βιοδεικτών, τη σωστή δειγματοληψία στο πεδίο, τον προσδιορισμό της συλλεχθείσας πανίδας και την  αξιολόγηση των δειγμάτων στο εργαστήριο, την σύνταξη πορίσματος για την όλη δραστηριότητα, την ελεύθερη έκφραση του συναισθηματικού κόσμου και τη διατύπωση προτάσεων.

 «Του πάρκου...τα μαθήματα»

Πεδίο έρευνας:

Αλσύλλιο του Αλμυρού ή πάρκα της πόλης

Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη γνωριμία και την επαφή των συμμετεχόντων με το Αλσύλλιο του Αλμυρού ως ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα προσεγγίζοντας με βιωματικό τρόπο τα στοιχεία που το απαρτίζουν (νερό, χλωρίδα, πανίδα).

Μέσα από ένα πλήθος δραστηριοτήτων οι συμμετέχοντες δημιουργούν δεσμούς φιλίας και συνεργασίας μεταξύ τους, αναπτύσσουν ικανότητες παρατήρησης, αξιοποιούν τη φαντασία τους και την κριτική τους σκέψη με απώτερο στόχο την ευαισθητοποίηση και τη διαμόρφωση θετικής στάσης απέναντι σε κάθε προσπάθεια διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος.

Η υλοποίηση του προγράμματος